Celadet Alî Bedîrxan

Me zanî ko xweseriya me, di zimanê me de ye û em bi tenê bi hînbûna xwendin û nivîsandina zimanê xwe û parastina wî, di civata miletan de, wek miletekî xweser dikarin bijîn û payedar bin.
Celadet Alî Bedîrxan (1893-1951)
Showing posts with label kloroplast. Show all posts
Showing posts with label kloroplast. Show all posts

2025/09/27

Xaneya riwekan

 

Xaneya riwekan (bi înglîzî: plant cell) yekeya bingehîn a hemû endamên cîhana riwekan e. Hemû şane û endamên riwekê ji xaneyên riwekê pêk tên. Di şaneyên riwekan de li gor cih û erkê wan, xaneyên riwekan cor bi cor in. Di riwekê de xaneyên riwekê bi gelemperî ne bi tena serê xwe lê di pêkhateya şaneyan de cih digirin.

Taybetmendî

Xaneya riwekan yekeya bingehîn a hemû endamên cîhana riwekan e.

Xaneyên riwekan jî wekî mîna xaneyên ajalan, xaneyên navikrasteqîn (êkaryotî) in. Ango navik û endamokên bi parzûn pêçayî lixwe digirin. Herçiqas gellek taybetmendiyên hevbeş ên xaneyên ajalan û riwekan hebin jî, xaneyên riwekan hin endamok û pêkhateyên taybet jî lixwe digirin.[1]

Di xaneyên riwekan de jî wekî mîna xaneyên ajalan, endamokên wekî mîtokondrî, retîkûlûma endoplazmî, rîbozom, heybera Golgî hene. Herwisa di xaneyên ajal û riwekan de parzûna xaneyê, sîtoplazma û navik jî pêkhateyên hevbeş in. Lê hin endamok û pêkhateyên xaneyên rîwekan ji xaneyên ajalan cuda ne. Diwarê xaneyê, kloroplast û hin plastîdên din, û vakuolek gir a navendî di xaneyên riwekan de cih digirin lê di xaneyên ajalan de ev pêkhate tune ne.[2]

Di hemû xaneyên riwekan de parzûna xaneyê ji aliyê derve, bi dîwarê xaneyê (bi înglîzî: cell wall) ve pêçayî ye. Dîwarê xaneyê riwekan, bi piranî ji selulozê pêk tê. Ji xeynî riwekan, bakterî û karok jî dîwarê xaneyê lixwe digirin, lê dîwarê xaneyê yê xaneya bakteriyê ji peptîdoglîkanê, yê karokan jî ji kîtînî pêk tê. Herwisa xaneyên kevzan jî dîwarê xaneyê lixwe digirin û pêkhateya diwarê xaneyê wan dişibe yê rîwekan. Dîwarê xaneyê ji bo xaneya riwekê, palpiştî û qayîmî dabîn dike.[1]Herwisa dîwarê xaneyê pestoya turgor a xaneya riwekê jî dabîn dike.[3]

Xaneyên riwekan bi hebûna kloroplastan ji gelek xaneyên din cuda xuya dibin. Li gel xaneya riwekan, xaneyên kevzan jî kloroplast lixwe digirin. Kloroplast corek plastîdan e ko karlêkên fotosentezê di nav wê de rû didin.[3] Ne di hemû xaneyên riwekan de, lê tenê di hin xaneyên di beşên kesk ên riwekê de kloroplast heye. Hin xaneyên riwekan jî ji bilî kloroplastan an jî li dewsa kloroplastan plastîdên din ên wekî kromoplast û lêkoplast lixwe digirin.[1]

Yek ji taybetmendiyên din ên xaneyên riwekan, hebûna yek an jî zêdetir vakuolen mezin in.Vakuol mina kîsik in, lê vala nîn û bi şileya xaneyê tîjî ne. Şileya xaneyê bi gelemperî ji av, xwê û şekiran pêk tê. Xestiya şileya nav vakuolan ji xestiya sîtoplazmayê zêdetir e. Xaneyên pêgihîştî bi gelemperî vakuolek mezin lixwe digirin. Xaneyên ciwan dibe ko çendan vakuolên piçûk lixwe bigirin. Di xaneya riwekê de vakuol bi gelemperî wekî endamoka embarkirinê kar dikin. Herwisa vakuol qebare û pestoya turgorî ya xaneya riwekê jî rêk dixin.

Hemû endam û şaneyên riwekê ji gorankariya çar cor xaneyên riwekê pêk tên; xaneya merîstemî, xaneya parenkîma, xaneya kollenkîma û xaneya sklerenkîma.

Xaneyên merîstemî

Geşebûn, peresîn û nûbûna riwekê bi dabeşbûn û gorankariya xaneyên merîstemî rû dide.

Çavkaniya hemû corên xaneyên riwekan, xaneyên merîstemî (bi înglîzî: meristematic cells) yên neguncandî ne. Evan xaneyan wekî xaneyên bineretî (bi înglîzî: stem cells) yên ajalan in. Ango hemû xane û şaneyên reg, qed, pel, kulîlk û berên (tov û mêwe) riwekê bi gorankariya xaneyên merîstemî peyda dibin.[4] Xaneyên merîstemî xaneyên zindî ne û dikarin hertim dabeş bibin. Her ko xaneyên merîstemî dabeş dibin, hinek ji xaneyên nûçêbûyî diguherin bo xaneyên din ên riwekê. Hinek xaneyên nûçêbûyî jî wekî xaneyên merîstemî dimînin û dabeşbûna xaneyê didomînin. Ango geşebûn, peresîn û nûbûna riwekê bi dabeşbûn û gorankariya xaneyên merîstemî rû dide.

Xaneya merîstemî bi qebareya piçûk e, tenê dîwarê seretayî yê xaneyê heye û diwarê xaneyê tenik e. Vakuolên xaneyên merîstemî piçûk in an jî qet tune ne. Xestiya sîtoplazmaya xaneyên merîstemî zêde ye û tevahiya xaneyê dagir dike. Di nav sîtoplazmayê de, li dewsa plastîdên pêgihîştî yên wekî kloroplast û kromoplastan, pêşengên plastîdan ên bi navê proplastîd cih digirin.

Xaneyên parenkîma

Penîbirgeha pelê di bin mîkroskobê de 400 car hatiye mezinkirin. Di bin rêza xaneyên rûpoş de xaneyên parankîma yên bi kloroplast cih digirin

Di şaneyên seretayî yên riwekan de herî zêde xaneyên parenkîma (bi înglîzî: parenchyma cells) hene.[5] Di xaneyên parenkîma yên pêgihîştî de, diwarê xaneyê yê seretayî heye. Ev diwar li gor diwarê xaneyên din ên wekî kolenkîma û sklerenkîma, hê teniktir e û qayîşokî ye. Di piraniya xaneyên parenkîmayê de dîwarê duyemîn çênabe. Di xaneyên pêgihîştî de vakuolek navendî cih digire.

Piraniya karlêkên metabolî, çêkirin û embarkirina madeyên endamî yên riwekê, û embarkirina avê ji aliyê xaneyên parenkîma ve tên birêvebirin. Wekî mînak, fotosentez di kloroplastên xaneyên parenkîma yên pel û hin qedan de rû dide.

Parenkîmayên kloroplast lixwe digirin û fotosentez dikin, wekî klorenkîma (bi înglîzî: chlorenchyma) tên navkirin.[6]

Xaneyên parenkîma di reg, qed û pelan de bi gelemperî valahiya navbera şaneya rûpoşê û şaneya lûleyî tijî dikin.

Di qed û regê riwekan de hin xaneyên parenkîma plastîdên bêreng lixwe digirin, evan plastîdan ji bo embarkirina xurekên endamî yên wekî nîşa, çewrî û proteîn tên bikaranîn. Hin xaneyên parankîma jî wekî xaneyên derdanî kar dikin, bi berhemkirin û derdana hin madeyan, bergiriya riwekê dabîn dikin. Xaneyên parenkîma yên pêgihîştî zindî ne.

Beşên nerm ên mêweyan (fêkî) bi gelemperî ji xaneyên parenkîma pêk tên. Di bin hin şert û mercan de xaneyên parenkîma dikarin dabeş bibin û biguherin bo corek xaneyên din ên riwekê. Wekî mînak dema birîndarbûnê de xaneyên parenkîmî cihê birîne baş dike.[7] Her wiha dibe ko ji xaneyek parenkîmî bi çandina şaneyê, riwekek nû were çêkirin.

Xaneyên kollenkîma

Birgeha penî ya xaneyên kolenkîma di bin rêza xaneyên rûpoş (epidermîs) de. (Rêza xaneyên rûpoş li aliyê çepê ye)

Xaneyên kolenkîma (bi înglîzî: collenchyma cells) bi gelemperî xaneyên zirav û dirêj in. Li gor xaneyên parenkîma, dîwarê xaneyê di xaneyên kollenkîma de hê stûrtir e, li gel selulozê pektîn jî lixwe digire. Stûriya diwarê seretayî ya xaneyê bi awayekî ne yeksan e, di hin beşan de stûriya dîwar hê pirtir e. Xaneyên pêgihîştî zindî û qayişokî ne. Xaneyên kollenkîma ji gorankariya xaneyên parenkîmayê peyda dibin. Dibe ko hin xaneyên kollenkîma xwediyê kloroplastan bin. Erkê bingehîn ê xaneyên kollenkîma, palpiştkirina qed û pelên riwekê ye.[7]Bi taybetî di bistîkên pel û mêweyan de, di qedê gihayan de xaneyên kolenkîma zêde ne.

Xaneyên sklerenkîma

Panîbirgeha xaneyên sklerenkîmayê yên rîşalî di bin mîkroskobê de.

Xaneyên sklerenkîma (bi înglîzî: sclerenchyma cells) jî wekî mîna xaneyên kolenkîma palpiştî didin riwekê. Lê xaneyên sklerenkîma neqayişokî ne û gelek req in. Li gel dîwarê seretayî, xaneyên sklerenkîma dîwarê duyemîn jî lixwe digirin. Dîwarê duyemîn ê xaneyê stûr e û gellek ligînin lixwe digire.[7]

Xaneyên sklerenkîma yên pêgihîştî mirî ne. Berî ko xane bimire, xane dîwarê duyemîn jî ava dikin. Her çiqas xane mîrî be jî dîwarê duyemîn e xaneyê, mîna peykerek palpiştî dide riwekê. Bi gelemperî xaneyên sklerenkîma di riwekê de beşen ko geşebûn û dirêjbûn rawestiyayê de çêdibin.

Xaneyên sklerenkîma du cor in; sklereîd û rîşal. Qalikê dendikên mêweyan û bergê tovan bi hebûna xaneyên sklereîd req dibin û tovê diparêzin. Qalika zexm û req a kakilê guzê dipêçîne, gelek sklerenkîma lixwe digire.[8] Rîşalên xaneyên sklerenkîma dirêj û zirav in. Rîşal di riwekê de mîna gurzek deziyan dirêj dibin. Rîşal palpiştî û qayîmî dide riwekê.[6] Di pîşesaziyê de rîşalên riwekê ji bo çêkirina werîs û cil û bergan tê bikaranîn.

Girêdanên derve

Çavkanî

  1. ^ Jump up to:a b c The Editors of Encyclopaedia Britannica. "plant cell". Encyclopedia Britannica, 29 Aug. 2025, [1]. Accessed 25 September 2025.
  2. ^ Rye, C., Wise, R., Jurukovski, V., Desaix, J., Choi, J., & Avissar, Y. (2017).Biology. Houston, Texas : OpenStax College, Rice University,
  3. ^ Jump up to:a b O'Connor, C. M. & Adams, J. U. Essentials of Cell Biology. Cambridge, MA: NPG Education, 2010
  4. ^ Lindsay, Penelope; Swentowsky, Kyle W.; Jackson, David (January 2024). "Cultivating potential: Harnessing plant stem cells for agricultural crop improvement". Molecular Plant. 17 (1): 50–74. Bibcode:2024MPlan..17...50L. doi:10.1016/j.molp.2023.12.014. ISSN 1674-2052. PMID 38130059.
  5. ^ Losos, J., Mason, K., Johnson,G., Raven, P., & Singer, S. (2016). Biology (11th ed.). New York, NY: McGraw-Hill Education.
  6. ^ Jump up to:a b Johnson, L. G. (1987). Biology. Dubuque, Iowa: Wm. C. Brown.
  7. ^ Jump up to:a b c Reece, Jane B. Campbell Biology : Jane B. Reece ... [et Al.]. 9th ed., Boston, Ma, Benjamin Cummings, 2011.
  8. ^ Postlethwait, J. H., & Hopson, J. L. (2006). Modern Biology. NY, United states: Holt Rinehart & Winston.
at No comments:
Labels: , , , , , ,

2024/09/08

Klorofîl

 


Here nagîvasyonêHere lêgerînê

Lemon balm leaves
Rengê kesk ê riwek û kevzan ji ber hebûna pîgmenta klorofîlê ye.
A microscope image of plant cells, with chloroplasts visible as small green balls
Di bin mîkroskobê de, di nav xaneyên riwekê de kloroplast xuya dibin. Klorofîl di nav kloroplastan de ye.
A leaf absorbing blue and red light, but reflecting green light
Tîrojên ronahiya kesk ji ser rûyê pelê dipeke. Bi pekîna fotonan tîrojên kesk areste diguherîne ev rewş wekî şewqdan tê navkirin. Ji ber ko klorofîla nav pelê riwekê ji bilî tîrojên kesk hema hemû tîrojên ronahiyê dimijîne û tîrojên ronahiya kesk jî dipeke û tê çavê me, em pelê bi rengê kesk dibînin.

Klorofîl (bi înglîzî: chlorophyll) di xaneyên riwek, hin protîst(kevzên avê, êglena hwd.) û hin bakteriyan de pîgmentên bi rengê kesk in ko tîrojên ronahiyê dimijînin bo dabînkirina enerjî ji bo karlêkên fotosentezê.

Peyva klorofîl ji du peyvên grekî, “khlōros“ û ”phyllon” peyda bûye. Di grekî de ji bo keskê zerokî, peyva khlōros“, ji bo pelê riwekan jî ”phyllon” tê bikaranîn."[1]Riwek û kevz rengên xwe yên kesk ji klorofîlan werdigirin.

Taybetmendiya pîgmentan

Gava ronahî rastê madeyek tê, dibe ko tîrojên ronahiyê di nav wê madeyde derbas bibin an jî fotonên tîrojê ji rûyê madeyê bipekin û şewq bidin. Hin caran jî hin tîroj ji aliyê madeyê ve tên mijandin. Pîgment molekulên taybet in ko ronahiya bînraw dimijînin û bi rengek taybet xuya dibin. Her corek pîgmentê ronahiyên bi dirêjiya pêlê diyarkirî dimijîne. Gava ronahiya spî (ji tîrojên ronahiyên bi rengê sor, poteqalî, zer, kesk, nîlî, şîn û binefşî pêk tê) were ser pîgmentek, pîgment hinek tîrojan dimijîne lê hinekî tîroj jî ji pîgmentê şewq didin. Tîrojên kîjan ronahiyê neyê mijandin, em pîgmentê bi wê rengê dibînin. Ji ber ko pîgmenta klorofîlê ya pelên daran tîrojên ronahiya kesk namijînin, tîrojên kesk di klorofîlê de derbas dibin an jî ji klorofîlê şewq didin û tên çavên me, em pelên darê bi rengê kesk dibînin.[2]

Pêkhateya klorofîlê

Klorofîl di riwek, kevzên avê û siyanobakteriyan de pîgmenta bingehîn e ji bo mijîna tîrojên ronahiya bînraw. Klorofîl di parzûna tîlakoîdê ya kloroplastên riwek û kevzan de cih digire. Di bakteriyên fotosentezî de klorofîl li ser rûyê navî yê parzûna xaneyê de cih digirin. Klorofîl herî zêde ronahiya sor, binevşî û şîn dimijînin.[3]

Pîgmenta klorofîlê ji xeleka porfîrîn (bi înglîzî: porphyrin) û zincîrek fîtol (bi înglîzî: phytol) pêk tê.[4] Di navenda xelaka porfîrînê de atoma magnezyumê cih digire. Porfîrîn bi yekbûna xelekên piçûktir ên ji atomên karbon û nîtrojenê pêkhati peyda dibe. Mijîna ronahiyê di beşa porfîrînê de rû dide.

Di nav kloroplastê de klorofîl bi proteînên binyadî yên parzûna tîlakoîdê ve girêdayî ne.[5] Zîncîra fîtol a klorofîlê zincîrek hîdrokarbonî ya dijav e. Karê serekî yê zincîrê, bi proteînên dijav ên li ser rûyê parzûna tîlakoîd a kloroplastê ve girêdana pîgmentê ye.[4]

Xeleka porfîrîn a klorofîlê gellek dişibe beşa hemê ya pîgmenta sor a hemoglobîna xirokên sor. Lê navenda xeleka hemoglobînê de li dewsa atoma magnezyumê, ataoma hesin cih digire.[5]

Di xaneyên riwek û kevzan de klorofîla a û klorofîla b herî zêde ye.[3] Klorofîla a herî zêde ronahiyên bi dirêjiya pêlê ya 420 nanometre û yên 670 nanometre dimijîne. Di şebenga ronahiya bînraw de beşa navbera 420 heta 670 nanometre ji aliyê klorofîla a ve baş nayê mijandin.[6]

Klorofîla b, di warê pêkhateyê de dişibe klorofîla a-yê, lê ji ber cudahiyek piçûk, şebenga mijînê ya klorofîla b-yê jî ji ya klorofîla a-yê cuda ye. Klorofîla b herî zêde ronahiyên şîn û porteqalî dimijîne. klorofîla b rasterast tevlê karlêkên fotosentezê nabe, enerjiya ko ji mijîna fotonan hatiye bidestxistin, digihîne klorofîla a-yê.[2]

Molekulên klorofîlê di parzûna tîlakoîdê de wekî fotosîstem hatine ba hev. Her fotosîstemek guşiyek ji çend hezaran pîgment lixwe digire. Koma pîgmentan, wekî antenek wergira ronahiyê kar dike û piranîya wê ji klorofîlê pêk tê.[7]

Gava foton li ser molekula pîgmentê dixe, enerjiya ji fotonê ji molekulek ber bi molekula din ve tê şandin heta ko bigihîje navenda fotosîstemê, navenda fotosîstemê ji molekulên klorofîla a-yê pêk tê. Molekulên klorofîla a li cem molekulên wergira elektronê ya yekemîn (bi înglîzî:primary electron acceptor) cih digirin. Wergira elektronê ya yekemîn elektrona klorofîla a ya ko ji aliyê enerjiya ronahiyê ve hatiye hankrin diqefêlîne. Molekulên di nav parzûna tîlakoîdê, ev enerjiya ronahiyê ji bo çêkirina ATP û NAPH-yê bi kar tînin.[7]

Corên klorofîlên fotosenteza oksîjenî

Hemû riwek,hin protîst û hin bakteriyên fotosentezî di pêkhateya xwe de klorofîla a lixwe digirin û ji bo fotosentezê wekî pîgmenta serekî bi kar tînin.

Di sirûştê de du cor fotosentez rû dide; fotosenteza oksîjenî (bi înglîzî: oxygenic photosynthesis) û fotosenteza neoksîjenî (bi înglîzî: anoxygenic photosynthesis).

Di fotosenteza oksîjenî de av wekî bexşînerê elektronan kar dike, klorofîl ronahiyê dimijîne û di karlêka fotosentezê de li gel xurek, oksîjen jî tê berhemanîn. Li gel hin navikseretayiyan (prokaryot), hemû riwek û kevzên avê fotosenteza oksîjenî pêk tînin, ango di xaneyên van zîndeweran de pîgmentên klorofîlê heye.[8] Di hinek corên bakteriyan de çavkaniya elektronan ne av lê molekulên wekî hîdrojen sulfîd (bi înglîzî: hydrogen sulfide) e. Di fotosenteza van bakteriyan de oksîjen peyda nabe, klorofîlên wan jî ji klorofîlên riwek, kevz û siyanonbakteriyan piçek cuda ye û wekî bakteriyoklorofîl (bi înglîzî: bacteriochlorophyll) tên navkirin.

Ne yek lê çend corên klorofîlan heye lê di rîwek û kevzan de klorofîla a û klorofîla b, klorofîlên bingehîn in.[5] Klorofîla c û klorofîla d bi gelemperî li gel klorofîla a-yê di pêkhateya hin kevzên avî de cih digirin.[9]

Klorofîla A

Klorofîla herî berbelav e. Hemû riwek, kevz û hin bakteriyên fotosentezî di pêkhateya xwe de klorofîla a lixwe digirin û ji bo fotosentezê wekî pîgmenta serekî bi kar tînin. Klorofîla a herî zêde, ronahiyên bi rengê binefşî, şîn porteqalî û sor dimijîne.

Klorofîla B

klorofîla b pîgmenta alîkar e û rasterast tevlê karlêkên fotosentezê nabe. Ji ber cudahiyek di koma fermanî (bi înglîzî: functional group) de taybetmendiyên wê ji klorofîla a cudatir in. Klorofîla a di xeleka porfîrînê de koma metîl (—CH3) lixwe digire, di klorofîla b de li dewsa metîl, koma karbonîl (—CHO) cih digire.[10]

Klorofîla b herî zêde ronahiyên porteqalî û sor dimijîne.

Klorofîla C

Di pêkhateya kevzên deryayî yên wekî kevzên qehweyî û dîatoman detevî klorofîla a, klorofîla c jî heye. Li gor pêkhateya kîmyayî û rêjeya mijîna ronahiyê, sê corên klorofîla c hene; klorofîla C1,C2 û C3.

Klorofîla D

Di pêkhateya kevzên sor û siyanobakteriyan de cih digire. Di kûrahiya deryayê de ji bo van zîndeweran ronahiya sor dimijîne ko di karlêkên fotosentezê de were bikaranîn.

Klorofîla E

Klorofîla e klorofîlek kêmpeyda (nadîr) ye û di pêkhateya hin kevzên avê yên bi rengê zêrîn (bi înglîzî: golden algae) de tên dîtin.

Klorofîla F

Ev pîgment dikare tîrojên jêrsor (bi înglîzî: infrared) bimijîne. Tîrojên jêrsor ên bi dirêjiya pêlê ya 800 nanometre ji aliyê klorofîla f-yê ve tên mijandin û ji bo fotosentezê tên bikaranîn.[11]

Klorofîll f cara pêşîn di siyanobekteriya bi navê Halomicronema hongdechloris de hat keşfkirin. Cih û erkên wê ya di fotosîstemê de hê ne diyar e.[12]

Dîrok

Di sala 1817yê de kîmyevanên frensî Pierre-Joseph Pelletier (1788–1842) û Joseph-Bienaimé Caventou (1795–1877) cara pêşîn klorofîlê ji xaneyê îzole kirin.

Di sala 1865ê de riweknasê alman Julius von Sachs (1832–1897) bi xebatên xwe destnîşan kir ko di xaneyên pelê riwekan de fotosentez bi berpirsariya klorofîlê rû dide.

Di despêka salên 1900î kîmyevanê ûris Mikhail Tsvett (1872–1920) teknîka ko wekî kromotografî (bi înglîzî: chromatography) tê navkirin keşf kir. Bi metoda kromatografî, klorofîlên cuda ji hev cihê kir.

Pêkhateya tevahî ya klorofîla a di sala 1929î de ji aliyê kîmyavanê almanî Hans Fischer (1881–1945) ve hat diyarkirin.

Molekula klorofîlê bi aweya destkarî, cara ewil di sala 1960î de ji aliyê kîmyavanê amerîkî Robert Burns Woodward (1917–1979) ve hat çêkirin.[13]

Girêdanên derve

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Çavkanî

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
  1. ^ Chlorophyll." Vocabulary.com Dictionary, Vocabulary.com, [1]. Accessed 06 Sep. 2024.
  2. ^ Jump up to:a b Reece, Jane B. Campbell Biology : Jane B. Reece ... [et Al.]. 9th ed., Boston, Ma, Benjamin Cummings, 2011.
  3. ^ Jump up to:a b Lawrence, E. (2005). Hendersons dictionary of biology. Harlow: Pearson/Prentice Hall. ISBN 978-0-13-127384-9
  4. ^ Jump up to:a b Brooker, R., Widmaier, E., Graham, L., & Stiling, P. (2017). Biology (4th ed.).
  5. ^ Jump up to:a b c Solomon, E., Martin, C., Martin, D., & Berg, L. (2015).Biology. Stamford: Cengage Learning.
  6. ^ Tymoczko, J.L., Berg, J.M. and Lubert Stryer (2015) Biochemistry, a short course. New York: W.H. Freeman & Company, A Macmillan Education Imprint.
  7. ^ Jump up to:a b Simon, E. J., Dickey, J.L., Reece, J. B., & Burton, R. A. (2018).Campbell Essential Biology with Physiology (6th ed.). Newyork, United States: Pearson.
  8. ^ Cullen, K. E. (2009).Encyclopedia of Life Science. Newyork: Facts On File, Inc
  9. ^ Britannica, The Editors of Encyclopaedia. "chlorophyll". Encyclopedia Britannica, 20 May. 2024, [2]. Accessed 6 September 2024.
  10. ^ Sun D, Wu S, Li X, Ge B, Zhou C, Yan X, Ruan R, Cheng P. The Structure, Functions and Potential Medicinal Effects of Chlorophylls Derived from Microalgae. Mar Drugs. 2024 Jan 27;22(2):65. doi: 10.3390/md22020065. PMID: 38393036; PMCID: PMC10890356.
  11. ^ Martijn Tros, Vincenzo Mascoli, Gaozhong Shen, Ming-Yang Ho, Luca Bersanini, Christopher J. Gisriel, Donald A. Bryant, Roberta Croce, Breaking the Red Limit: Efficient Trapping of Long-Wavelength Excitations in Chlorophyll-f-Containing Photosystem I,Chem,Volume 7, Issue 1,2021,ISSN 2451-9294,[3]
  12. ^ Kato, K., Shinoda, T., Nagao, R. et al. Structural basis for the adaptation and function of chlorophyll f in photosystem I. Nat Commun 11, 238 (2020). [4]
  13. ^ "Chlorophyll ." Chemical Compounds. . Retrieved August 15, 2024 from Encyclopedia.com: [5]

at No comments:
Labels: , , , , ,
Subscribe to: Posts (Atom)